Czy w zimie może być tęcza? Jak najbardziej!
Miałem dziś napisać typowy post o zimie, pierwszym śniegu, lecz wydarzyło się coś o wiele bardziej ciekawego. Wczoraj w trakcie wypadu do lasu, kiedy już zbierałem się do domu zobaczyłem zjawisko atmosferyczne - zimową tęcze!!! Nie była to jednak zwykła tęcza jaką znam. Jak udało mi się ustalić na początku na niebie pojawił się łuk okołozenitalny. Później można było zobaczyć słońce poboczne. Widok był niesamowity i bardzo się z tego powodu ucieszyłem. Oba zjawiska to zjawiska optyczne i są chyba typami halo. Powstają przez odbicie się światła tak samo jak w przypadku zwykłej tęczy od cząsteczek wody z tą różnią, że woda występuje tu pod postacią lodowych kryształków w formie sześcianu. Ponieważ zjawisko jest dość skomplikowane, żeby wytłumaczyć je swoimi słowami skopiowałem tekst z Wikipedii.
Łuk okołozenitalny
Łuk okołozenitalny (ang. Circumzenithal arc) – zjawisko optyczne w atmosferze, jest zjawiskiem halo powstaje nakryształach lodu. Łuk okołozenitalny przyjmuje formę pomniejszonej tęczy "do góry nogami", otaczającej zenit. Promień łuku okołozenitalnego maleje wraz ze wzrostem wysokości Słońca ponad horyzontem. Niezwykle rzadko powstaje pełen okrąg dookoła zenitu, tzw. łuk Kerna. Łuk Kerna został po raz pierwszy sfotografowany dopiero w 2007 r.
Łuk okołozenitalny powstaje, gdy światło słoneczne ulega załamaniu przechodząc przez kryształy lodu, mające formę sześciokątnych płytek. Płytki takie ustawiają się poziomo, promień światła wchodzi do płytki jej górną powierzchnią a wychodzi prostopadłą do niej boczną. Duży kąt (90°) między powierzchniami łamiącymi sprawia że separacja kolorów jest duża, tęczowe barwy łuku okołozenitalnego są jeszcze czystsze niż w tęczy. Aby łuk ten powstał, Słońce nie może być wyżej niż 32,5° ponad horyzontem, w przeciwnym wypadku światło ulegacałkowitemu wewnętrznemu odbiciu zanim opuści kryształ lodu. Dla tej krytycznej wysokości łuk okołozenitalny jest najszerszy, a zarazem dość słaby i znajduje się najbliżej zenitu. Najpiękniejsze łuki okołozenitalne powstają, gdy słońce znajduje się między 15 a 25° ponad horyzontem. Szerokość kątowa łuku dochodzi do 1,5°. Minimalny kąt łamiący dla pryzmatu z lodu o kącie łamiącym 90° jest równy 46°, dlatego łuk okołozenitalny w swym najbliższym Słońcu miejscu jest styczny do halo 46° i łuku supralateral.
Płytki lodowe o orientacji i proporcjach właściwych dla powstania łuku okołozenitalnego są odpowiedzialne również za powstawanie słońc pobocznych (parheliów), dlatego też oba te zjawiska często towarzyszą sobie (parhelia występują znacznie częściej). Dzieli je jednak znaczna odległość kątowa, więc uchwycenie obu na jednej fotografii wymaga zastosowania szerokokątnego obiektywu lub łączenia kilku zdjęć.
Jak może się wydawać zdjęcia nie są do góry nogami lecz tak tęcza wygląda naprawdę:
Słońce poboczne
Słońce poboczne, parhelion (gr. parēlion od parà – "obok" i hēlios – "słońce") – zjawisko optyczne w atmosferze. Jest ono jasną plamą światła, powstającą zazwyczaj na przecięciu halo 22-stopniowego oraz kręgu parhelicznego. Występuje często po obu stronach słońca; szczególnie dobrze jest widoczne, gdy słońce jest nisko nad horyzontem. Im słońce znajduje się wyżej, tym większa jest odległość słońc pobocznych od miejsca przecięcia się halo 22-stopniowego i kręgu parhelicznego.
Słońca poboczne są jednym z najczęściej obserwowanych typów halo. Powstają one w wyniku załamania się promieni słonecznych na kryształach lodu występujących w formie sześciokątnych płytek opadających w pozycji poziomej, podobnie jak opadające liście.
W sprzyjających warunkach, gdy znajdujemy się ponad chmurami (np. na pokładzie samolotu, w górach) możliwe jest niekiedy dostrzeżenie podsłońca i towarzyszących mu parhelionów (podsłońc pobocznych) poniżej horyzontu. Powstają one podobnie jak zwykłe parheliony, przy większej liczbie odbić światła od płaskiej, poziomej powierzchni kryształków lodu.
Zjawisko takie było obserwowane także w halo powstającym wokół Księżyca.
Krąg parheliczny
Tego zjawiska nie jestem do końca pewien. Nie widać go dokładnie na zdjęciu. Może ktoś się wypowie czy mam rację czy to po prostu tak na zdjęciu wyszło:)
Krąg parheliczny (ang. Parhelic circle) – zjawisko optyczne w atmosferze. Krąg parheliczny jest bladym, białym pasem opasującym całe niebo, przecinającym słońce. Na jego przecięciu z łukami Lowitza powstają Słońca poboczne (parhelia). Krąg parheliczny powstaje w wyniku odbicia się światła od pionowych ścianek kryształów lodowych w chmurach piętra wysokiego. Ten typ halo występuje nieco rzadziej od innych. Rzadko zdarza się zaobserwować pełny okrąg, częściej jego fragmenty. Jeszcze rzadziej obserwuje się inne typy halo związane z kręgiem parhelicznym, takie jak słońca poboczne 120 stopniowe.
Kolor czarny to słońce poboczne a czerwony krąg parheliczny którego nie jestem pewien.
Polecam też poczytać o:
Tak właśnie wyglądała teoria:) Widziałem już podwójną tęczę z pasem Aleksandra lecz tego się naprawdę nie spodziewałem. Kto by pomyślał że jest coś takiego jak: halo, łuk okołozenitalny, słońca poboczne, krąg parheliczny czy tęcza w zimie.
Jak dokarmiać ptaki
Pozdrawiam Karmnik54:)
